In de Galerij der Groten richten we een virtueel voetstuk op voor de iconen van het topamateurvoetbal. Grote en bepalende spelers van nu, maar ook voetballers uit het verleden die het elftal naar hun hand zetten of een groot aandeel hadden in behaalde successen. In deel 24: Leon Toonen, DOVO-clubicoon zonder poespas.

Over het algemeen is de Galerij der Groten gevuld met spelers die een succesperiode van een of meerdere clubs markeren. Zij die het verschil maakten tussen geschiedenisboeken of vergetelheid. In het geval van de volgende speler is er geen sprake van grootse successen. De club waar hij direct mee klikte en, op twee uitstapjes na, zijn hele carrière voor actief was, bevindt zich zelfs in een mindere periode. Ook is hij zelf lang niet altijd onomstreden. Als je dan toch genoemd wordt als toevoeging voor de Galerij der Groten moet je ergens een belangrijke snaar hebben geraakt. Welke snaar dat is en hoe die klinkt? Daar gaan we in het volgende eerbetoon achter komen, als we DOVO-icoon Leon Toonen gaan toevoegen aan de Galerij der Groten.

Schifting
,,Natuurlijk hebben wij de wens om terug te keren op het hoogste niveau,” zegt DOVO-man en lid van de commissie Communicatie Jeroen van den Berg stellig. De stelligheid verzwakt echter als er gevraagd wordt of dat ook daadwerkelijk gaat lukken. Van alle klassieke amateurgrootmachten die de boot missen tijdens de vorming van de nieuwe voetbalpiramide gaat DOVO het diepst kopje onder. Zowel bij de invoering van de Topklasse als die van de Tweede en Derde Divisie mist de club uit Veenendaal niet alleen de schifting naar het hoogste niveau, zelfs de laag eronder is te veel gevraagd. Om het verloren terrein snel goed te maken, wordt er, volgens Van den Berg, te vaak ingezet op spelers die qua naam direct succes garanderen, maar eigenlijk niet bij de club passen. Boodschappen doen als je honger hebt, blijkt ook in Veenendaal geen goede keuze. ,,Hadden we er maar meer zoals Leon Toonen gehaald,” verzucht Van den Berg dan ook, als hij het heeft over het heden.

Vitesse
Wanneer we het over het verleden hebben is het echter heel lastig voor Van den Berg om precies te duiden waarom Leon Toonen en DOVO zo goed bij elkaar pasten. ,,Het klikte eigenlijk gewoon,” zegt hij uiteindelijk. Toonen begint met voetballen bij Candia ’66 in Rhenen en besluit in de jeugd al de overstap te maken naar de rode kant van sportpark Panhuis. Hij zou uiteindelijk in drie perioden tot meer dan driehonderd wedstrijden in de hoofdmacht van DOVO komen, waarin hij meer dan honderd keer het net zou vinden. Het absolute hoogtepunt is al in 2004 als DOVO zijn achtste, en voorlopig laatste, kampioenschap op het hoogste amateurniveau (gerekend vanaf de invoering van de eerste klasse in 1969) zou vieren. Drie seizoenen later zou Toonen weer kampioen worden met DOVO, maar die titel wordt in de eerste klasse behaald en maakt de degradatie van een seizoen eerder direct goed. De, op dat moment 21-jarige, middenvelder wordt dat seizoen topscorer en krijgt de kans om bij Vitesse zich in de kijker te spelen en door te breken als profvoetballer.

DVS’33
Het avontuur duurt één seizoen, waarna Toonen zich weer op sportpark Panhuis meldt. Als in het seizoen 2009-2010 DOVO niet alleen plaatsing voor de Topklasse misloopt, maar zelfs degradeert naar de eerste klasse, maakt Leon Toonen dat slechts van afstand mee. Hij speelt twee seizoenen bij DVS ’33, waarna hij, uiteraard, weer terugkeert bij DOVO dat net weer gepromoveerd is naar de Hoofdklasse. Vanaf dat moment kent de jacht naar het hoogste niveau nog één dipje, als de Tweede en Derde Divisie worden ingevoerd, maar ook dit keer beperkt het verblijf zo laag op de ladder beperkt tot één seizoen. Terwijl de jacht naar het hoogste niveau zich kenmerkt door veel wisselingen in de selectie, zonder dat de Tweede Divisie echt heel veel dichterbij komt, wordt de rol van clubman Toonen steeds kleiner. In 2019 kondigt hij dan ook zijn afscheid aan.

Amateurtopper
DOVO neemt afscheid van een middenvelder, die door trainers omschreven zou worden als multifunctioneel, of op meerdere posities inzetbaar. ,,Toonen was een beetje de ‘hoer’ van het elftal,” legt Van den Berg het in simpeler, maar veel treffender bewoordingen uit. ,,Hij was de ultieme amateurtopper: voetballen voor het plezier en regelmatig het licht uitdoen in de kantine.” Een speler ook die niet meedeed met de professionalisering van het amateurvoetbal. ,,Toonen deed niet aan die poespas,” vertelt Van den Berg. ,,Bij contractonderhandelingen kwam hij alleen en was het altijd zo weer beklonken.” Maar boven alles zorgde Leon Toonen ervoor dat de professionalisering niet leidde tot een breuk van het eerste elftal met de rest van de club.

Binding met Panhuis
,,Toonen is een sociale jongen, die precies paste bij de identiteit van de club. Zijn ouders zijn ook bij DOVO blijven hangen en zijn ook nog regelmatig op Panhuis te vinden.” In de jaren dat de transfercarrousel in Veenendaal op volle toeren draait, komt de waarde van Leon Toonen steeds meer aan de oppervlakte. Door zich actief in te zetten bij jeugdactiviteiten, zijn gezicht te laten zien op feestjes en na elke wedstrijd even een rondje kantine te doen, zorgt de middenvelder ervoor dat club en vlaggenschip met elkaar in verbinding blijven. Het is een rol die in mindere tijden even ondankbaar als belangrijk is. Jij bent degene die alle kritiek van de achterban te horen krijgt en trekt, in tegenstelling tot het peloton passanten, je de kritiek ook persoonlijk aan. Aan de andere kant ben je, om dat lelijke woord maar weer eens te gebruiken, een cultuurbewaker. Om zijn eerdere wens nog maar eens kracht bij te zetten, benadrukt Jeroen van den Berg nogmaals het belang van spelers als Leon Toonen. ,,Bij grote amateurclubs draait het bij spelers van het eerste elftal niet alleen om de voetbalkwaliteiten. Het is minstens zo belangrijk dat het eerste elftal een uithangbord is van de identiteit van de club. Waar spelers in staan waar de ouderen een klik mee hebben en waar de jeugdleden een held in gaan zien.”

Klik
Leon Toonen werd tussen 2003 en 2019 meer dan alleen de verpersoonlijking van de laatste titel in de Hoofdklasse. Hij zorgde ervoor dat een grootmacht in zwaar weer nog smoel had en belichaamde de identiteit van DOVO in een periode waarin de ware clubmensen zich onderscheiden van de rest. Leon Toonen zorgde ervoor dat je dat ene potje op een koude, regenachtige dag in februari, als het seizoen weer niet brengt waar je zo lang hoopt, niet overslaat. Als men bij DOVO erachter weet te komen waarom ‘het gewoon klikte’ tussen Leon Toonen en de club, gaat het in de toekomst wel lukken om dergelijke spelers te vinden en te binden. Tot die tijd is Leon Toonen een unieke speler in de historie van DOVO en een lichtpunt in donkere tijden. En als je dat kunt bewerkstelligen bij een club verdien je een plek in de Galerij der Groten.

In de Galerij der Groten werden eerder opgenomen:
– Thijs Hendriks, de ‘spielmacher’ van Achilles ’29
– Oebele Schokker, de Maradona van De Walden
– Lars Offringa, Mister HHC
– Arjan Human, een markante Zeeuwse sensatie
– Remco Tuinenburg, icoon in het doel van ARC en Quick Boys
– Christian Opschoor, vleugelflitser met een abonnement op zilverwerk
– Bart Freke, spil van de Rijnsburgse gloriejaren
– Magid Jansen, de personificatie van het AFC-DNA
– ‘Opa’ Dennis van Meegdenburg, fenomeen met jaloersmakende statistieken
– Patrick Lokken, het mythische doelpuntenfenomeen van Argon
– Melrik Beukers, Spakenburg-icoon ondanks zijn rancune-overstap naar de Rooien
– Nees Pellikaan: gekoesterd, geliefd en nooit vergeten
– Marco de Ridder: linksbuiten die Katwijk deed opstuwen naar de top
– Sandor van der Heide, zoektocht naar het voetballen met plezier
– Martijn Doldersum: de Man van Staal
– Arif Irilmazbilek, vermeende lastpak die de Werkendamse harten wist te veroveren
– Vladimir Jozic, verbindende leider binnen en buiten de lijnen
– Erwin Looms en Dennis Sepp, het illustere duo van HSC’21
– Jeroen Hessing, mandekker die tot het uiterste ging en verder
– John Blok, kapitein op het vlaggenschip van Scheveningen
– Jelle Korbee, de spits die als mandekker uitblonk
– Albert Flier, fier boegbeeld der ‘Gaellemunigers’
– Kevin Winter, veldmaarschalk, stilist en titelgrossier