In deze serie blikken we terug op de duels om het algeheel amateurkampioenschap, die lange tijd het hoogtepunt vormden van het amateurvoetbalseizoen. Met de introductie van de Tweede Divisie in 2016 kwam een einde aan deze traditie. In de twaalfde editie aandacht voor Noordwijk, dat wint van Xerxes in een titelstrijd die nog altijd niet onomstreden is.

“Eens te meer onderstreepten Xerxes en Noordwijk zaterdagmiddag het volstrekt zinloze van de strijd om de algehele amateurtitel van Nederland.” Het is nogal een openingszin waarmee het Algemeen Dagblad het wedstrijdverslag van de return om de algehele amateurtitel tussen Xerxes en Noordwijk opent. Die strijd is in 1980 toe aan de twaalfde editie, maar het wil – uitzonderingen daargelaten – nog altijd maar niet het vlammende slotstuk van het amateurseizoen worden.

Stoffige traditie
“Een voetbalkampioenschap, dat eigenlijk niet veel meer is dan een stoffige traditie, die bovendien mank gaat aan zeer geringe interesse van de direct betrokkenen. Slechts de entourage wil dergelijke partijtjes vaak nog wat aanzien verschaffen”, gaat het AD verder. Een belangrijke reden die ook dit keer wordt aangevoerd: het seizoen was al zo lang, de wedstrijden komen als mosterd na de maaltijd. Nederland is ondertussen zelfs al bezig aan het Europees Kampioenschap in Italië.

Het gebrek aan interesse wordt vooral bij Xerxes zichtbaar. Na het behalen van de zondagtitel ten koste van Rohda Raalte en Caesar gaat trainer Bep van der Heijden vrolijk op vakantie. Ook speler Peter Nipius en doelman Peter Brunings (in de return) zijn er bij de Rotterdammers niet meer bij. Van der Heijdens plek op de bank wordt ingenomen door niet de minste, oud-Xerxestrainer Hans Dorjee heeft nog wel zin in dit toetje.

Xerxes is in 1962 de laatste club die als amateurkampioen de stap waagt naar het profvoetbal, maar dat avontuur eindigt zes jaar later alweer: een illusie armer en een mislukte fusie met DHC verder. De zebra’s gaan weer verder als amateurclub, maar moet wel beginnen in de vierde klasse. Drie kampioenschappen later, in 1972 is de club weer terug op het hoogste amateurniveau.

Aan een terugkeer naar de profs, een mogelijkheid bij het winnen van de amateurtitel, moet niemand meer denken bij Xerxes. “Ik snap niet waarom die clubs onderaan de eerste divisie zich zo aan betaald voetbal vastklampen, het zal wel de gewoonte zijn”, zegt penningmeester Van de Beedijk in NRC Handelsblad. Verderop in het artikel constateert dat de hoofdklasse niet alleen sportief, maar ook financieel niet veel minder interessant is. “Semiprofs zoals bij Amersfoort verdienen meestal op grond van premies per bedongen punt, en al zal niemand bij Xerxes het in het bijzijn van blocnote en pen toegeven, in de top van het amateurvoetbal is het niet anders.”

Laatste kunstje
Zo ook niet bij Noordwijk. Die club is in het zaterdagvoetbal al jaren een gevestigde waarde en werd bovendien in 1973 al eens algeheel amateurkampioen. En daarna nog drie keer afdelingskampioen. De titelstrijd in 1980 is – voorlopig althans – het laatste kunstje voor succestrainer John Eelman en bij Noordwijk is de drive nog wel aanwezig om er wat van te maken. Terwijl Noordwijk drie duels nodig heeft om zich te ontdoen van ACV voor de zaterdagtitel en nota bene midweeks nog heeft gespeeld, overmeestert het Xerxes in de eerste helft van de heenwedstrijd in Noordwijk. Het staat dan al 3-0.

Hiermee blijkt maar weer eens hoezeer zo’n kampioenschap leeft bij de zaterdagvoetballers

Dagblad Trouw ziet dat de motivatie bij de zaterdagclub toch weer groter is dan bij de zondagkampioen. “Toen (in de eerste helft, RW) trad ook heel duidelijk het nog altijd levende verschil tussen het zaterdag en zondagvoetbal aan het licht. De zondagvoetballers zijn nog altijd meer geschoeid op technisch kunnen, terwijl zaterdagamateurs veel meer mentaliteit en degelijkheid in de schaal gooien om tot prestaties te komen. Noordwijk-libero Albert Spaanderman is bij voorbeeld nooit te beroerd om in benarde situaties weg-is-weg te spelen.” Een plotselinge inzinking kort na rust, maakt de wedstrijd toch weer spannend. Noordwijk houdt echter stand: 3-2.

Lamlendigheid troef
In de return is het lamlendigheid troef aan beide kanten, wat het AD dus verleidt tot de constatering over de zinloosheid van de titelstrijd. Xerxes wint echter wel met 2-1 en dus is er ook nog een derde duel nodig. Daarin blijkt opnieuw dat Noordwijk heel wat meer belang hecht aan de titel. Dat begint al voorafgaand aan de wedstrijd, omdat Xerxes Noordwijk een ‘thuiswedstrijd’ cadeau doet, door akkoord te gaan met Quick Boys’ thuishaven als neutraal terrein. Die blijkt tijdens die beslissende wedstrijd logischerwijs vooral bevolkt door Noordwijk-sympathisanten. En ook in de wedstrijd zelf wordt Noordwijks grotere gretigheid duidelijk. “Mentaliteit bezorgt Noordwijk landstitel” kopt Trouw daags na de 3-2 overwinning.

Xerxes komt nog wel enigszins gelukkig op een 2-0 voorsprong, maar op wilskracht komt Noordwijk terug. Direct na de 2-0 brengt Jan Willem Bogers de spanning terug. Het wordt zo op de 15e juni toch nog een enerverend duel, al komt dat vooral door de spanning en ook de hardheid die aan de dag werd gelegd. Sjoerd Boot van Noordwijk en zijn tegenstander Wim Kievit gaan zelfs met elkaar op de vuist en worden uit het veld gestuurd. John van Dijk heeft Noordwijk dan al – kort voor tijd – verdiend naar de titel geschoten. Pas dan lijkt Xerxes zich te realiseren dat er toch wel iets moois op het spel staat. Het is te laat. “Hiermee blijkt maar weer eens hoezeer zo’n kampioenschap leeft bij de zaterdagvoetballers”, sipt Dorjee na de wedstrijd dan ook, terwijl de Noordwijkse enclave in Katwijk een groot feest bouwt.

7 juni 1980
Noordwijk – Xerxes 3-2
1-0 Gerlof, 2-0 Manuputty, 3-0 Boot, 3-1 Strik, 3-2 Rijsdijk
3.000 toeschouwers

14 juni 1980
Xerxes – Noordwijk 2-1
1-0 Hazenbroek, 2-0 Rijsdijk, 2-1 Bröring
3.400 toeschouwers

16 juni 1980
Noordwijk – Xerxes 3-2
0-1 Huigen, 0-2 Van der Spek, 1-2 Bogers, 2-2 Boot, 3-2 Van Dijk
4.500 toeschouwers; gespeeld bij Quick Boys in Katwijk

Geraadpleegde bronnen:
– Trouw (via Delpher.nl)
– Algemeen Dagblad (via Delpher.nl)
– NRC Handelsblad (via Delpher.nl)
– Het Parool (via Delpher.nl)
– Voetbalarchieven.nl
– Voetbalnederland.nl

Foto: Rob Croes – Anefo / CCo-licentie Nationaal Archief